Eind november zal de Oranjekoorts weer toeslaan: in Qatar wordt de WK voetbal gespeeld. De overheid van Qatar reserveerde maar liefst meer dan 150 miljard dollar voor de organisatie van het evenement. Zo’n twee miljoen arbeiders moeten voetbalstadions, wegen en zelfs een nieuwe metrolijn aanleggen. Veel van hen werken echter in erbarmelijke omstandigheden, die veel weg hebben van moderne slavernij.
De honderdduizenden arbeiders die de infrastructuur voor het WK voetbal in Qatar moeten realiseren, komen uit landen als Bangladesh, Nepal, India en Sri Lanka. Arbeidsvoorwaarden zijn slecht geregeld en ze werken in gevaarlijke, slechte arbeidsomstandigheden. Afgelopen april publiceerde Amnesty International een rapport waaruit blijkt dat er wordt gewerkt onder omstandigheden die gelijkstaan aan dwangarbeid. Er gebeuren dan ook veel ongelukken, soms met de dood tot gevolg.
Helaas zijn deze arbeiders geen uitzondering. Het totale aantal migranten wereldwijd werd midden 2020 geschat op ongeveer 281 miljoen mensen. Belangrijke migratiestromen zijn die vanuit Zuid- en Midden-Amerika naar de Verenigde Staten en vanuit een groot aantal Aziatische landen naar het Midden-Oosten. Daar zijn mensen bij met een goede opleiding die in het buitenland een goedbetaalde baan vinden, maar veel van hen zijn wanhopig op zoek naar een beter bestaan.
Huishoudsters
Een extra kwetsbare groep vormen de dienstmeisjes. Zij wonen bij gezinnen in huis en zijn moeilijk bereikbaar. De vrouwen laten hun gezinnen achter om zich soms voor 125 euro per maand kapot te werken. Als ze tenminste betaald krijgen. Ze werken zes dagen in week, maken dagen van soms 20 uur, slapen op een koude keukenvloer, op het balkon of in een gangkast en zijn volledig overgeleverd aan de (seksuele) grillen en mishandelingen van hun baas, zijn familie en vrienden. Alleen al in Koeweit werken naar schatting 660.000 buitenlandse vrouwen als ‘huishoudster’.
Schulden
Veel migranten hebben zich in de schulden gestoken om in het buitenland te kunnen werken: ze moeten bemiddelingskosten betalen voor het bureau dat hun uitzending regelt, de reisdocumenten en reiskosten betalen, maar bijvoorbeeld ook verplichte inentingen. Voor veel vrouwen is zelfs de prikpil verplicht voor ze mogen afreizen als ‘hulp in de huishouding’. Eenmaal aangekomen in het land van bestemming neemt de nieuwe werkgever meestal het paspoort in en moeten de kosten worden terugbetaald die hij heeft gemaakt voor zijn nieuwe medewerker. Dat betekent in de praktijk dat veel mensen maandenlang geen salaris ontvangen. Het is dan ook niet ongebruikelijk dat teruggekeerde migranten slechter af zijn dan voor hun buitenlandse avontuur. Ze hebben misschien schulden en zijn geestelijk en lichamelijk mishandeld. Ze komen bovendien terug in een gemeenschap die hen beschouwt als mislukt: in plaats van geld te verdienen en hun families thuis te helpen, zijn de problemen nu groter dan ooit.
Rehabilitatie van teruggekeerde migranten
De afgelopen jaren hebben we regelmatig projecten gesteund die zich – ook – richten op groepen ‘remigranten’. Dit jaar steunen we bijvoorbeeld een project in Bangladesh. Jaarlijks werken zo’n 800.000 mensen uit Bangladesh in het buitenland. Het geld dat ze naar huis sturen, vormt bijna 10% van het BNP van het land! Hoewel het veel van hen lukt werk te vinden en geld naar huis te sturen, keren er jaarlijks duizenden slachtoffers van moderne slavernij getraumatiseerd terug naar huis.
Thuis wacht een kille ontvangst: ze hebben gefaald. Met name vrouwen zijn hiervan het slachtoffer, wat hen extra kwetsbaar maakt voor nog meer misbruik. Reden om opnieuw naar het gevaarlijke buitenland te vertrekken.
Het project dat we steunen, vangt met name vrouwen en meisjes op die slachtoffer waren van mensenhandel en (seksueel) misbruik en mensen die met schulden terugkeerden naar huis. Ze worden geholpen om in hun eigen gemeenschap in hun levensonderhoud te kunnen voorzien. Ze leren bijvoorbeeld een moestuin aanleggen, voor (pluim)vee te zorgen en hoe ze een handeltje kunnen opzetten. Wie dat nodig heeft krijgt psychosociale en/of medische hulp, microkrediet, materialen of hulp bij het zoeken van betaald werk. Zo kunnen mensen na een aantal maanden begeleiding op eigen benen staan en hun plaats in de gemeenschap weer innemen.
