In 2025 gaan we voor de Vastenactie-campagne naar Oeganda, naar Kasese om precies te zijn. We ontmoeten daar een aantal sterke vrouwen, die ondanks harde tegenslagen toch iedere dag opnieuw de moed vinden om in beweging te komen. Maar het begon allemaal met een droom. De droom van Mary Biira, die de vrouwen uit haar parochie en de omliggende gemeenschappen een beter bestaan gunde. Ze vertelt ons hoe ze zelf van gft-afval briketten leerde maken, hoeveel voordelen de briketten haar gaven ten opzichte van houtskool en sprokkelhout en hoe haar droom zich nu verspreidt door de dorpen rond Kasese.
“Ik zag de worsteling van de vrouwen,” zegt Mary, terugkijkend op dat allereerste begin. “Veel van hen moeten dagelijks worstelen om voor hun kinderen en zichzelf te zorgen. Dus vroeg ik me af wat ik ze kon bieden om ervoor te zorgen dat hun leven verandert.”
Risico's houtskool
Alle maaltijden in Oeganda worden gekookt, of het nu ontbijt, lunch of avondeten is. Dat is de taak van de vrouwen en ze gebruiken daarvoor vuur, gestookt op hout of houtskool. Dat brengt echter de nodige risico’s en uitdagingen mee. Hout en houtskool zijn duur, omdat het schaars is. Kasese ligt tegen het beroemde Queen Elizabeth National Park aan. Veel mensen gaan er op zoek naar hout, met alle risico’s van dien legt Mary uit: “De mensen uit de dorpen gaan ’s avonds naar het nationale park om hout te kappen. Dat is ver lopen, illegaal en levensgevaarlijk. Als de park-ranchers je betrappen, word je doodgeschoten of je wordt mishandeld en gevangen gezet. En er zijn natuurlijk de wilde dieren, zoals slangen, maar ook leeuwen. Als de dieren je doden, verdwijn je voor altijd. Je kinderen blijven alleen achter.”
Veel van hen moeten dagelijks worstelen om voor hun kinderen en zichzelf te zorgen. Dus vroeg ik me af wat ik ze kon bieden om ervoor te zorgen dat hun leven verandert
Mary begon na te denken over een alternatief voor hout en houtskool. De vrouwen hadden het dagelijks nodig om te kunnen koken, maar tegen een hoge prijs, letterlijk én figuurlijk. Bovendien veroorzaakt vuur dat is gestookt op hout of houtskool veel rook en fijnstof, een fiks gezondheidsrisico voor de vrouwen en kinderen die er dagelijks aan worden blootgesteld: “En dus dacht ik na over een goed alternatief,” aldus Mary.
Briketten van afval
Mary had in andere gemeenschappen gezien dat er stoven met briketten gebruikt worden om op te koken. Ze zag ook al het afval op de straten van haar eigen gemeenschap. “Toen ben ik begonnen met briketten maken van groen-afval,” vertelt ze. “Ik begon klein. Ik probeerde eerst verkoolde gft-resten tot briketten te kneden en toen ik ontdekte dat zetmeel helpt de briketten te binden, had ik een goed product. Het voordeel van briketten is bovendien dat je er niet bij hoeft te blijven: ze blijven een paar uur branden. Ik kon tijdens het koken dus ook andere dingen doen.”
En zo kreeg Mary’s droom langzaam maar zeker gestalte: “We zijn klein begonnen. Eerst was ik alleen en vervolgens sloten zich steeds meer vrouwen aan die wilden weten hoe ik de briketten maakte. Zo groeide het eerste idee stap voor stap uit tot een kleine organisatie met een kantoor, helemaal draaiend op vrijwilligers als ikzelf. Nu maken we briketten die we zelf gebruiken en die we verkopen. We hebben een spaargroep opgericht om de opbrengsten te verdelen en ik zie nu al de grote veranderingen in de levens van de deelnemende vrouwen.”
Blijvende veranderingen
Mary is nog niet klaar met dromen: “Ik vind het geweldig om te zien hoe de levens van de vrouwen veranderen dankzij het brikettenproject. Het is mijn droom dat over een paar jaar iedereen op zijn minst een klein bedrijf is begonnen om briketten te verkopen en dat het ze helpt hun levens blijvend te veranderen.” Mary heeft concrete punten als ze denkt aan blijvende veranderingen. Drie keer per dag een maaltijd kunnen koken bijvoorbeeld, “maar ik denk ook aan zaken als staat zijn je kinderen naar school te laten gaan.”
Mary’s droom gaat nog verder. Daarover vertellen we u tijdens de vastenperiode 2025 meer.
